การคิดอย่างเป็นระบบและเทคนิคการแก้ปัญหา
ที่มา ดร.วรรณดี สุทธินรากร
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
๒๕ กรกฎาคม ๒๕๕๕
ความคิดเชิงระบบกับองค์การแห่งการเรียนรู้
®การคิดอย่างเป็นระบบ(System Thinking)
® ระบบคืออะไร
ระบบคือความเชื่อมโยงระหว่างองค์ประกอบเพื่อทำหน้าที่อย่างใดอย่างหนึ่ง
เกิดการเปลี่ยนแปลงเมื่อนำเอาส่วนประกอบอันใดอันหนึ่งออกไปหรือเพิ่มส่วนประกอบอันอื่น
องค์ประกอบทุกส่วนทำงานประสานกัน เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างจะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
®โครงสร้างทางสมองของคนเรา
1. ซีรีบรัมซีกขวา จะรับผิดชอบการรับรู้ด้านอารมณ์ความคิดสร้างสรรค์ จินตนาการ การเห็นเป็นภาพความรัก ความเมตตา ลางสังหรณ์
2. ซีรีบรัมซีกซ้าย ทำหน้าที่ควบคุมการรับรู้ที่เป็นผล เป็นตรรกะ การวิเคราะห์ การจัดลำดับก่อนหลัง เป็นการคิดแบบใช้เหตุผล การเรียนรู้คณิตศาสตร์และภาษา
ทักษะการคิดที่มาสำคัญสำหรับผู้บริหาร
»วิสัยทัศน์
»ทักษะความคิด
»ความคิดทางบวก
»ความคิดริเริ่มพัฒนาสิ่งใหม่ ๆ
»การรับรู้สัญญาณได้เร็ว
»การวิเคราะห์ข้อมูลข่าวสาร
»การเห็นภาพรวม
»การตัดสินใจการแก้ปัญหา
®ทำอย่างไรจึงจะคิดอย่างเป็นระบบ เริ่มต้นตรงไหนดี
»ฝึกความคิดทางบวก การมองโลกในแง่บวก(Positive Thinking)
»ฝึกความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ (Creative Thinking)
»ฝึกใช้วิธีคิดในการแก้ไขปัญหาหลาย ๆ แบบ (Multi – Thinking Skill)
®คิดบวกคืออะไร
»ความคิดที่มุ่งสู่ความสำเร็จ ผลลัพธ์ที่ต้องการความไม่ย่อท้อต่อปัญหาหรืออุปสรรค
การหาหนทางแก้ไขปัญหาโดยใช้ทรัพยากรเท่าที่มีอย่างคุ้มค่าที่สุด
การไม่กลัวความล้มเหลว การกลับมาเริ่มต้นใหม่ได้เมื่อล้มเหลว การเชื่อมั่นว่าจะประสบความสำเร็จ
®ความคิดสร้างสรรค์ คือ ความสามารถคิดหาคำตอบใหม่ ๆ ที่ดีกว่าเดิมหรือมีคำตอบมากมายให้กับแต่ละปัญหาโดย
ใช้วิธีคิดที่ไม่มีขอบเขตจำกัดเพื่อหาคำตอบสำหรับปัญหาหรือการพัฒนา
®กิจกรรมส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
» เล่นอย่างสร้างสรรค์
» มีอารมณ์ดี
» ทำตัวเป็นศิลปินให้มากขึ้น
» หาเวลาอยู่คนเดียวบ้าง
» กล้าที่จะแตกต่าง
» จดบันทึก
®ตัวอย่างเทคนิคแบบต่างๆ
»ใช้รูปแบบความคิด Mind Set ให้เป็นประโยชน์
»ใช้แผนภูมิก้างปลา
»ทำแผนภูมิความคิด Mind Map
»ใช้คำถาม ๕ w ๒ h
»เปลี่ยนมุมมองปัญหา
»อย่ายึดติดกับขอบเขตปัญหา
»ฝึกคิดเชิงยุทธศาสตร์ SWOT BSC ฯลฯ
®ขั้นตอนในการประสานพลังสมองเพื่อความคิดสร้างสรรค์
»ขั้นกลเก็บรวบรวมข้อมูล
»ขั้นบ่มความคิด
»ขั้นพิชิตคำตอบ
»ขั้นตรวจสอบ
®วิธีถาม ๗ ข้อ (วิธีถามแบบ 5W2H)
» เป้าหมาย What กำลังทำอะไรอยู่ ทำไมจึงทำแบบนี้
» ทำไม Why ทำไมงานนั้นจึงต้องทำ ควรต้องทำหรือ
» สถานที่ Where ทำไมที่นั่น ที่อื่น ๆ ไม่ได้หรือ
» ลำดับขั้น When ทำเมื่อไร ทำขั้นตอนนั้น
» คน Who ใครเป็นผู้ทำ ทำไมจึงเป็นคนนั้น
» วิธีการ How ทำอย่างไร มีวิธีการอื่น ๆ ที่ดีกว่าหรือไม่
» ค่าใช้จ่าย How Much ใช้งบประมาณเท่าไร
®การใช้ ๕ w ๒ h
»ใช้ ๕ w ๒ h พิจารณาสถานการณ์
»เราจะทำอย่างไรได้บ้างเพื่อ....
»ใช้คำถาม ๕ w ๒ h
»นำทุกคำตอบมาตรวจสอบและใช้เป็นตัวกระตุ้น
»เลือกปัญหารอง ๆ ที่สะท้อนถึงปัญหาหลักที่ดีที่สุด
®กระบวนการ PDCA
»วางแผน (Planning) คือ การนิยามปัญหา การวิเคราะห์ปัญหา การระบุสาเหตุของปัญหา การแก้ไขปัญหา
»การทำ (Doing) คือ การนำแผนไปประยุกต์ใช้
»การตรวจสอบ (Checking) คือ การยืนยันผลที่ได้จากการนำแผนไปปฏิบัติ
»การปฏิบัติการ (Action) คือ การกำหนดมาตรฐานของผลงานที่ต้องการ
®เทคนิคการวางแผนเพื่อนำไปสู่การแก้ปัญหา
»แผนกลยุทธ์ SWOT
»ZOPP
»BSC
® การบริหารความเสี่ยง
»วงจรการบริหาร
การบริหารคือการตั้งเป้าหมายและพยายามเพื่อให้บรรลุเป้าหมายนั้นตลอดเวลาโดยใช้หลัก
T P D C A
T: TARGET
P: PLAN
D: DO
C: CKECK
A: ACTION
®คุณสมบัติที่เอื้อต่อการคิด
» ใจกว้างและมีใจเป็นธรรม
»กระตือรือร้นใฝ่เรียนรู้
»ช่างวิเคราะห์และบูรณาการ
»มุ่งมั่นสู้ความสำเร็จ
»มีมนุษย์สัมพันธ์น่ารักน่าคบ
®คุณค่าการคิด
» บริหารวิธีการดีขึ้น
» ปรับปรุงระบบงานดีขึ้น
» พัฒนาสร้างวัตกรรมใหม่
» สร้างผลิตภัณฑ์ใหม่
